Groene Eilanden ter opwaardering van het kanaallandschap
Het kanaal in het centrum van Brussel bestaat uit grijze, versteende, verticale kaaiwanden. Dit maakt van het kanaal een plek die te maken heeft met een grote natuurarmoede. Er zijn geen habitats die de ontwikkeling van de vispopulatie kunnen bevorderen, vogels vinden er geen voedsel, rust- of broedplaats en vlinders, bijen en andere insecten vinden er evenmin hun gading. En ookal hebben mensen zicht op het water, er is geen nabijheid tot water of natuur. Samen met de slechte waterkwaliteit maakt dit het kanaal geen aantrekkelijke plaats voor mens en dier.
Hier kan gelukkig iets aan gedaan worden. Wij stellen voor drijvende eilanden met planten toe te voegen op diverse plekken in het kanaal. Eilanden vol waterplanten waarvan de wortels in het water groeien. Op deze manier creëren we een oase aan groen in het water. De zo vaak verdrongen natuur krijgt zo weer een plaats in het centrum van Brussel. De eilanden worden bevestigd aan de kaaimuren op zo’n manier dat ze geen hinder ondervinden van het wisselende waterniveau en dat ze het bootverkeer niet hinderen.
Wij werkten samen met Biomatrix Water een eerste project van eilanden uit. Voor dit eerste project kozen we voor een installatie over de hele lengte van het Becodok aan weerskanten van het water. Hiervan is een illustratie te vinden van de hand van Luc Schuiten bovenaan deze pagina. Het kanaal is hier breed genoeg om aan beide kanten eilanden toe te voegen. Aan beide zijden is een strook van 110 m vrijgehouden voor het aanmeren of verblijven van minstens vier boten, twee aan elke kant. Het Becodok is de zone waar de komende jaren veel projecten het daglicht zullen zien, zijnde het museum Kanal Centre Pompidou, het Beco park, de Suzan Danielbrug, de uitbreiding van het Kaaitheater, het Sainctelette plein en de verbreding van de Sainctelette brug. Al de plannen getekend voor deze projecten stoppen steeds aan de waterkant. Wij gaan verder en voegen hier in het water de groene eilanden aan toe. De eilanden zouden gezien kunnen worden als het verlengde van het groene Becopark maar dan in het water.
De waterplanten op de eilanden leven met de wortels in het water en halen ook al hun nutrienten uit het water. En het zijn deze planten die een eerste stap kunnen zijn naar een gezonder kanaal. Wat zijn dan al de voordelen van deze planten?
- De planten hebben een zuiverend effect op het water en kunnen de jaarlijkse bloei van de gevaarlijke blauwalgen tegengaan.
- Vissen vinden voedsel, bescherming en een plaats om hun eitjes te leggen in de wortels van de planten.
- Vogels vinden een habitat op de eilanden.
- De planten trekken veel verschillende insecten aan.
- En indien de oppervlakte groot genoeg is kunnen de planten een effect hebben op het hitte-eiland effect van de stad
De eilanden met planten creëren een habitat voor leven in, op en rond het water. Het leven in het kanaal wordt geactiveerd en gestimuleerd met een verbeterde biodiversiteit tot gevolg. Daar bovenop is het een opwaardering van het kanaallandschap en brengt het de natuur weer naar de stad en dichter bij de mens.
De mogelijkheden met de eilanden zijn oneindig, er kunnen wandelwegen en terrassen toegevoegd worden op de eilanden, ze kunnen gebruikt worden voor het tentoonstellen van kunstwerken van het museum Kanal Centre Pompidou, de planten kunnen zo gekozen worden om een bepaald soort vlinder aan te trekken, er kunnen kooien bevestigd worden onder de eilanden om bescherming te bieden aan de kleinste vissen, er kan een zonnepaneel aan toegevoegd worden voor het besproeien van een verticale plantenmuur tegen de kaai.
Vandaag zijn de kaaimuren op de meeste plaatsen 3 à 4 m hoog en is er geen toegang tot het water. Op plaatsen waar de kade laag genoeg is of op plaatsen waar de kade in de toekomst verlaagd zou worden zou er een toegang gecreëerd kunnen worden tot de eilanden. Op deze eilanden kunnen wandelpaden of terrassen voorzien worden. Dit zou een ervaring creëren met nabijheid van water en natuur waar alle mensen nood aan hebben.
