Colruyt grootste vervuiler van het Brussels kanaal
Gedurende 2,5 maand onderzochten we wie de top-vervuilers zijn van het Brussels kanaal. Van de 2.000 stukken afval die we uit het water visten met onze kajaks kwam Colruyt er bovenaan uit als producent van de meeste items, een op en top Belgisch bedrijf. Colruyt wordt gevolgd door Coca-Cola en Alma waarmee dezelfde drie bedrijven de top drie innemen dan bij onze Brand Audit in 2020 met het verschil dat Colruyt de eerste plaats overneemt van Coca-cola.
De plastic vervuiling neemt vandaag dramatische proporties aan en tast alle levensvormen op aarde aan. Brand audits zijn zeer handig in het aantonen van de structurele oorzaken van plastic vervuiling, namelijk dat bedrijven verantwoordelijk zijn voor het produceren van excessieve en onbeheerbare hoeveelheden aan single-use verpakkingsafval.
Wij, als Canal It Up, zien afval uit het water vissen niet als een doel op zich. Indien we niet verder zoeken naar structurele oplossingen om in de eerste plaats plastic vervuiling te vermijden dan zouden we nog jaren kunnen doorgaan met afval opvissen zonder enig verschil te merken. Daarom is het belangrijk te achterhalen waar het afval vandaan komt en wie de producenten ervan zijn.
De meest geïdentificeerde producten/merken van Colruyt zijn Everyday (54), Carapils (21) en Boni (6). Terwijl we er rekening mee moeten houden dat een deel van de andere opgeviste items gemaakt door andere producenten misschien ook bij Colruyt aangekocht zijn. Colruyt is dan geen producent maar wel verdeler en dus ook deels verantwoordelijk voor deze items aan zwerfvuil. Bovendien is Colruyt gekend als supermarkt waar al de producten drie keer verpakt zijn met plastic folies om grotere hoeveelheden tegelijk te verkopen. Deze folies zijn echter niet terug te traceren naar de supermarkt aangezien er geen merknamen opstaan.
De nummer twee in onze lijst, Coca-Cola, staat al vijf jaar lang op nummer één in de wereldwijde Brand Audit van Break Free From Plastic en is daarmee de grootste plastic vervuiler wereldwijd. Eender waar ter wereld dat je een brand audit doet, Coca-cola komt er telkens uit als grootste vervuiler. Wij waren dan ook verbaast te zien dat Colruyt deze keer Coca-cola voorgaat in Brussel. De meest geïdentificeerde Coca-cola merken zijn Coca-cola zelf (42), Chaudfontaine (8) en Fanta (10).
De opgeviste items van Alma zijn bijna voor 100% flesjes Cristaline water. En van alle opgeviste plastic flesjes zijn in totaal 58% flesjes water (waarvan de helft Cristaline). Waar wij met weinig middelen communiceren rond water uit de kraan en drinkbussen communiceren de supermarkten en producenten met veelvoudige middelen rond water in plastic flessen, want het is toch zo handig en lekker. Waarom olie uit de grond halen, transporteren, plastic flessen van maken, water oppompen om de flessen te vullen, transporteren naar de winkel en transporteren naar huis wanneer hetzelfde opgepompte water simpelweg uit de kraan komt zonder verpakkingsafval en olie eraan geplakt.
Sinds tientallen jaren wordt het publiek geconditioneerd met het idee dat het probleem van plastic vervuiling veroorzaakt wordt door zijn eigen ongedisciplineerde manieren en door het falen van overheden om goed werkende afvalverwerkingssystemen op te zetten. Belgen staan er niet om bekend minder gedisciplineerd te zijn dan andere aardbewoners en naar het schijnt zijn we wereldtop in afvalverwerking. Toch drijven onze waterlopen dagelijks vol plastic verpakkingsafval dat uiteindelijk in de zee terechtkomt.
Het grootste deel van het afval in het kanaal in Brussel wordt erin geblazen door de wind. De vuile straten vertalen zich rechtstreeks naar een vuile waterloop. Door te kijken naar de straat kan je al weten of de waterlopen in de buurt proper zijn of niet. Overal waar je komt wordt je overstelpt met single-use verpakkingsafval, tijdens deze zomerperiode worden we gebombardeerd met straatreclame voor water en frisdranken in single-use verpakkingen en in de supermarkten heb je bijna alleen maar de keuze uit single-use verpakkingen. Daar kan geen enkele welgemanierde bevolking of goed werkend afvalverwerkingssyteem tegen op. De maatschappij wordt overspoeld door verpakkingsafval.
Supermarkten en producenten hebben een cruciale rol te spelen in de overstap naar herbruikbare verpakkingen, de enige realistische manier om uit de plastic afval crisis te geraken en een te nemen stap om de klimaatopwarming tegen te gaan. Maar hier is niets van te merken, integendeel, sinds tientallen jaren wordt de focus verlegt naar afvalverwerking en recyclage, wordt de schuld doorgeschoven naar de consument met sluwe campagnes en opruimacties, verzet de industrie zich tegen milieumaatregelen zoals de invoering van statiegeld en recenter ook tegen de verhoging van de hergebruikpercentages op Europees niveau. Dit allemaal terwijl de plastic productie voor single-use verpakkingen jaarlijks blijft stijgen en de beloftes van producenten telkens opnieuw loos blijken te zijn.
Meer dan ooit moeten overheden vervuilende bedrijven verantwoordelijk houden voor hun acties. De bedrijven moeten hun volledige plastic voetafdruk vrijgeven, hun plastic productie en gebruik verminderen, hun verpakkingen heruitvinden zodat ze herbruikbaar zijn of geen plastic bevatten en hun leveringssysteem veranderen om over te stappen naar hervulbaar en herbruikbaar.
Een mooi voorbeeld van genomen milieumaatregelen zijn de volledige afwezigheid van plastic flessen in de brand audits die gedaan worden in Denemarken, daar houdt het statiegeldsysteem deze flessen volledig uit de natuur. Of de terugval van 30.200 verzamelde plastic zakken in de nationale Brand Audit in Tanzania in 2018 naar slechts 203 plastic zakken in 2020 ten gevolge van de invoering van de ban op plastic zakken in 2019.
Andere resultaten van de Brand Audit
De vierde plaats wordt volledig ingenomen door de drinkzakjes van Capri-Sun, o.a. ook verdeeld door Coca-Cola. Deze drankverpakkingen vinden we sinds het ontstaan van Canal It Up consistent en overvloedig terug in het kanaal en bovendien zijn deze verpakkingen helemaal niet recycleerbaar.
De items die we het meest terugvinden in het water zijn plastic flesjes (15%), blikjes (11%), stukjes piepschuim (10%), plastic zakken (9%), snack en koekjes verpakkingen (9%) en snoepverpakkingen (5%).
De normaal van vandaag zijn supermarktrekken vol met single-use verpakkingen, net zoals reclame met producten in single-use verpakkingen. Wanneer de consument overal geconfronteerd wordt met deze normaal, die toegelaten wordt door de overheid, dan kunnen we moeilijk verwachten van de consument dat hij of zij voor zichzelf de overstap maakt naar meer milieuvriendelijke alternatieven. Deze normaal moet afgebroken worden om een nieuwe normaal te créëren, een normaal met herbruikbare verpakkingen en systemen die hergebruik en hervullen mogelijk maken. Alleen zo zullen we in staat zijn de plastic crisis degelijk op te lossen.
